Dat noorderlicht dat moet nu maar eens gezien worden. Een groepsreis met een ongeneeslijk positieve gids greep elke mogelijkheid aan om achter de wolken de zonnestormen die interactie aangaan met het aardse te kunnen zien. Naast de diverse variabelen, zie laatste plaatje hieronder, was altijd het advies: maar misschien valt het mee! En zochten we buiten een donker plekje met weids uitzicht. Naast enkele vegen noorderlicht (chemtrails?), vielen ook maanbogen (woke gedoe!) en parelmoerwolken (is dat echt?) ons ten deel.
Ondanks het gebrek aan zon was er overdag wel licht, dat werd gereflecteerd via de sneeuw. Een dag- en nachtritme was er dus wel degelijk.
Diertjes
Mijn wensdier was de poolvos (hij was bij het hotel komen kijken, getuige de sporen), Judith wil graag een veelvraat zien: de wolverine. Op jacht naar walvissen, de orka’s waren echter al jaren op andere plaatsen haringen eten. De ijskonijnen dooiden weg, want het klimaat was weer eens in de war. Boven ons hoofd de zeearend, de vliegende deur. In zee en langs de kust een ottertje, maar toen keek ik net de andere kant op. Onderweg op de heenweg een eland en op de terugweg een rendier. Getracht nog een zalmforel te vangen op het ijs, maar ze beten niet bijster. Ook getracht een rendier te vangen met een lasso, zoals de Samen doen. Wij bakten er niets van.
Wat aten we allemaal: rendier, eland, walvisworst. Stokvis, bruine kaas, knepen een tube kaviaar als ontbijt leeg. Het ijskonijn was niet te verschalken.
Kilpisjärvi
Aan de voet van de heilige berg Saana staan wat huisjes, 151 inwoners, een hotel, een tankstation, supermarkt waar Noren drank kopen, en een excursiestartpunt kilpissafaris.fi waar Jussie de scepter zwaait. Zij rijdt voorop als we met sneeuwscooters naar Zweden crossen en naar Noorwegen: het drielandenpunt; wij waren gekleed in astronautenpakken tegen de koude, het was hooguit 8 graden beneden nul, we hadden minus 30 graden verwacht.
De vriend van Jussi: Essi loopt voorop als we door diepe sneeuw met onze sneeuwschoenen lopen (wie doet er mee: hardloopwedstrijdje! Ik) of hij rijdt ons in een busje naar daar waar we wezen willen. Hij wijst op de bergen om ons heen: lawines elke morgen!
Mars Arlak is een Samen, of Lap zoals je hem vroeger noemde. Hij vertelt met Fins-droge humor over het harde leven van een rendierhouder. Rendierhouder blijkt uit onderzoek het zwaarste beroep te zijn (mijnbouwer 2e – loodgieter het meest bevredigendst). Mars sprak over werkrendieren en vleesrendieren, hun respect voor de natuur en de afschuw die ze oproepen bij de andere Finnen omdat ze de vooruitgang tegenhouden (geen mijnbouw, geen spoorweg over hun terrein). Over dat nu opeens als indigenous people gezien worden: dat kan alleen maar als er gekoloniseerd wordt. Dan nog het voederen van de werkdieren met korstmossen, de grote kudde was ver weg in de sneeuw, ze kunnen 1000 dieren uit elkaar houden door de variatie in witheid. Naast woorden voor sneeuw zijn er dus ook veel woorden voor wit (waarschijnlijk dezelfde woorden). Luister naar Mari Boine of Koola – joik Idja.
Sommarøya
De huttenbaas was een invalide. Halvar gaf geen hand want die had hij niet. Zijn berghut kijkt uit over zee en op de berg Hillesøy en staat vooral donker, ‘s nachts moet hier het Noorderlicht in alle luister te aanschouwen zijn, dus wij er telkenmale heen, met de camera kijken of een vlekje in het zwerk aanwezig is. Of liefst met het blote oog. Ook al is de zonneactiviteit top en de aarde ontvankelijk voor ontvangst, met bewolking zie je niets. Hooguit voel je regen of sneeuw. Hoe slecht de voorspelling is, hoe negatief en teleurgesteld je mindset daarom ook is, er blijkt altijd wel een gaatje voorhanden. Net als in nooit meer slapen zijn de mooiste noorderlichtuitingen pas te zien als ik weer thuis ben.
De zee de zee. Met een bootje hobbelden we over de golven, richting Senja. Her en der een eenzaam huisje, aalscholvers en meeuwen vlogen met ons mee. Zoals gezegd, de walvissen lieten het afweten.
Omdat de berg er is, klauterden we met Halvar naar de top. Hij rende vroeger als jonge god in 10 minuut 14 seconden omhoog, maar in een klein uur lukte het ons ook. Miljarden jaren oude pegmatiet en gneis, absoluut pré-Alpien, striemende sneeuwblokken, natte kleren, koude handen, diep onder het pad een kolkende zee. Op top de radarpost, buurman Rusland is toch niet helemaal te vertrouwen, ook al vielen ze Noorwegen nooit aan. De vele Noorse eilanden om ons heen, azuurblauwe zee mét koraal, daarvoor hoef je niet naar Bonaire. Halvard haalde uit zijn rugtasje hete koffie en chocolade. De extra energie voorkwam niet dat ik uitgleed op de terugtocht, omdat in het donker het reliëf niet helemaal scherp is. Je geest speelt tijdens zo’n val de gebeurtenissen heel traag af, dan valt het toch mee. Of heeft het tijdsbesef te maken met het verhaal over Sommarøya dat de gemeente geen tijd hoeft te voeren? Horloge achterlaten bij de brug. Halvar is nog boos over dit fakenieuws van een journalist in een plaatselijk sufferdje. De hele wereld nam het bericht over, de BBC vroeg Halvar hoe hij wist wanneer hij moest eten, werken, neuken, als er geen klok was. Het lijkt mij inderdaad een groot probleem, geen horloge om.