Auteur: Igor van der Wal

Saaiheid en een land zonder prikkels, daar had ik me op verheugd. Lekker niks doen. Lekker voor mijn tent een boek lezen. Op een dorpspleintje mijmeren terwijl de dorpsbewoners om me heen in de weer waren. Geen te bedwingen bergtoppen of attracties die me lokken. Het liep natuurlijk anders.

Zeeland

Voor de tent vliegen de prikkels om je heen: de muggen in het moeras. In de auto dus Deense boeken lezen, gemiddeld een moord per 5 bladzijden. De Denen hebben geen gezellige pleintjes waar iets gebeurt. Ze hebben er wel een handje van om elk dingetje op te blazen tot een uniek natuur- cultuur- of historisch hoogtepunt. De Deense Alpen lokken!

Het landschap bestaat voor 99% uit graanakkers met af en toe een protestante kerk of een Viking-grafheuvel. Soms is er rogge in plaats van graan. Af en toe steekt een hert zijn oren uit boven het graan, is er een heel oude boom met een verhaal, een zwerfkei of een kasteel van een koning, meestal van een van de 19 Frederikken.

Het land glooit en is dus prima fietsbaar. Zo reden we naar Kopenhagen, waar Bart en Eva wonen. Vandaar zochten we de grens op, die van de Krijt en Tertiair. De meteoorinslag 55 miljoen jaar geleden bracht een vloedgolf teweeg van 2 km hoog die over de aarde heen stuiterde. Alle rommel die die golf meenam werd als een kleilaag in de zeeën afgezet. Die kleilaag, maar een paar cm dik, is nergens zo mooi te zien als bij Stevns Klint. Lekker wroeten in die bijzondere laag, die laag is nog radioactief ook met Iridium, ruimtestof uit die meteoor. Mons Klint iets verderop is voor later.

Jutland

Denemarken bestaat uit heel veel eilanden en een vasteland: Jutland, dat overigens ook veel eilanden bevat zo tussen de fjorden. Ook hier heel veel graanvelden met af en toe een Viking grafheuvel, of een hunebed, waar Vikings zich konden laten begraven of verbranden. De dood is in Denemarken nooit ver weg. Zelfs de 1000 jaar oude bomen werden gelinkt aan de Vikings.

Helemaal in het noorden, daar waar de Noordzee en Skagerak samenkomen, ligt het dorp Skagen (zeg maar gerust Skéén, die Denen slikken heel veel letters in, ze praten alsof ze kotsen). Daar wandelen de duinen, ze stuiven over de bossen heen die na 50 jaar weer opleven uit de dennenappels die uit het inmiddels voortgewandelde duin ontkiemen.

De Waddenzee houdt een keertje op, tot in Denemarken zijn er nog wel Waddeneilanden, maar op enig moment is er gewoon Noordzeestrand zonder Wadden. Met kliffen: op een paar plaatsen in het land komt de kalksteen aan de oppervlakte, helemaal in het oosten en helemaal in het westen. Op de enige klif in het westen nestelen de drieteenmeeuwen, dat is hier echt een natuurhoogtepunt. Ietsje verderop ligt het Slettestrand, het strand ligt er vol met schepen die met trekkers uit zee worden gesleept. In het dorp woonden veel scheepstimmerlieden en sletten dus, kennelijk.

Weer iets verderop ligt het eiland Fur, met stenen die aan het oppervlak zichtbaar zijn: getuigen van een rottende zee (moler-klei) en vulkaanuitbarstingen (voor mij niet te zien, maar het eiland Fur bezoek ik later nog wel eens).

De Funen

Het eiland Funen bevat wel een groot aantal prikkels van formaat: Odense, de stad van H.C. Andersen, die van de sprookjes, het graf van een Grote Viking, die zich in een schip liet begraven, met 41 dode paarden natuurlijk, leuk voor later. En dan natuurlijk de Deense Alpen, pfff, zo noemen ze aanmatigend een heuvel van iets meer dan 100 meter hoog, een zandbult uit de IJstijd, best een mooi landschap, daar niet van, vergelijkbaar het “de Hollandse Himalaya” of “Klein Zwitserland”. In Nyborg staat overigens het kasteel, bekend van Danehof, we zouden dat nu het Wereld Economisch Forum noemen, waar de elite het allemaal regelt. Nyborg moet ik nog eens doen. We kozen voor een ander kasteel nabij Faaborg, oude meuk met heel veel kussens en trappen.

Kortom: hoe je in een saai land toch heel moe kunt worden door de prikkels die ik zelf opzoek.

Schuldig landschap

Mijn ervaringen in Denemarken werk ik verder uit in de novelle “Schuldig Landschap”. Lees hoe twee landschappen, het ruisend graan in Jutland rond het dorpje Birgittelyst en de rotsige zuidoostkust van Spanje rond het dorpje Palomares ingrijpend door mensenhand in tijd veranderen. Moordend landschap en landschap voor dode mensen.

Hebzucht, godsdienst (Ásatrú), milieucriminaliteit, wel- en moordlust komen samen in de persoon van Harald Bagger, directeur van een grondreinigingsbedrijf en bedenker van een innovatieve wijze van grondreiniging, tevens echtgenoot van dé Jeanette. Over het Grote Deense Vertrouwen en hoe je daar mee om kan gaan.

Lees je alvast maar even in en luister naar Porque te vas?

The Nordic Waste landslide scandal in Denmark

Palomares en de bommen 1 

Palomares en de bommen 2

Porque te vas?

 

 

 

Je weet: ik hou van clubjes: een leesclub, loopclub, fotoclub, geologenclub. Net als Werther Nieland wil ik een clubje.

Met mijn nieuwe club, de vogelclub, vloog ik naar Lesbos, het vogeleiland bij uitstek.

Wat is eigenlijk een vogelaar? Een witte grijze bebaarde Engelse man met hoedje en dikke buik waarop een telelens of telescoop. Rijdt in een wit autootje dat bruusk op welke weg dan ook stopt. Of dromt in het veld samen, elkaar Latijnse namen toefluisterend. Van al die vinkjes hebben we hooguit de helft. Maar onze (oranje) kijker en telescoop van svarovski dwingt ontzag af en horen we erbij. Via een constant piepende app-groep worden waarnemingen doorgegeven: robo in kala (=roodborstje in de zoutpannen bij Kala Kalloni). Het is een Waar is Wally voor volwassenen: zoek de vogel.

De zoutpannen bij Kalloni

De golf van Kalloni is een ontplofte en met zeewater volgelopen vulkaan, een caldera. Allerlei verschillende habitats met moerasjes, rivier, velden, rotspartijen en bos. De vogelrijkdom is goed beschreven en iedereen heeft de beduimelde veldgidsen onder de arm. In ons hotel louter vogelaars die al bij het ontbijt met elkaar kwetteren en hun belevenissen van de vroege uurtjes uitwisselden.

Hier ook de Griekse tempel gewijd aan Zeus, raar oppergodje, zou in deze tijd via grensoverschrijdend gedrag gecanceld worden. Verder kan ik als onverzadigbaar en verveelde puber nog wel wat ronddarren, het dorpsplein met alle avonturen of juist dorpse saaiheden, zoals het uitladen van een vrachtwagen met boomstammen. Verder genoeg te lezen mee: alle nog bewaarde of gereconstrueerde dichtregels van Sappho en de gedichten van Nobelprijswinnaar Odysséas Elýtis, de Ilias en de Odyssee, de spinoff over de mythologische heks Circe en natuurlijk de Tolk van Kabul, over de vluchtelingen in Moria. Van vluchtelingen of aangespoelde kinderen geen spoor meer over. Iedereen vraagt daar altijd naar: “Heb je geen last van al die vluchtelingen?”

Topvogel hier: Turkse boomklever, in een oude boom met 30 mensen erom heen. Maar het woudaapje was het leukst, zoals hij tussen het riet door klautert.

De versteende bomen bij Sigri

De westelijke punt, het pre-Alpine basement van het eiland ligt hier te schisten. 19 miljoen jaar geleden lag hier een tropisch woud met segoias, ginkgo’s, eiken, laurier. De bomen werden verschroeid, omver geblazen en overdekt door puin uit vulkanen. en dat dan vier keer. Het petrified forest is een juweeltje (de reis waard): kwarts en opaal heeft in de loop der tijd het organisch materiaal vervangen, sommige bomen staan nog overeind, anderen liggen om, de wortelstelsels zijn nog goed te zien evenals de restanten van bladeren en vruchten. Mijn geologenhart sloeg over.

Dit gesteente trekt weer vogels aan en die weer vogelaars. Op de meest gruizige weggetjes staan de witte autootjes met uit de ramen stekende lenzen.

Topvogel hier: groepen bijeneters. Alsof je in club tropicana bent.

De hete bronnen bij Mithymna (Molyvos)

De noord-oostkust van Lesbos. Voor de kust ligt het onbewoonde Rabbit Island, daar kan je als nog vers stel worden afgezet om de hele dag in de duinen te kunnen neuken. Iets verderop ligt Turkije, daar geldt het omgekeerde. De Turken dringen hun internet nogal op aan de Grieken, menig toerist raakt honderden Euro’s geld kwijt door roaming buiten de EU. De vulkanische activiteit laat zich nog voelen in de heetwaterbaden, het grondwater is daar 400 graden en de vrouwen van het dorp komen in de badkoepeltjes gezellig bijkletsen, de mannen kletsen in de haven.

Molyvos is wat mondainer dan de andere twee plekken, en het was orthodox Pasen, familiefeest met lammeren, gejengel en gezwaai met olielampen in de kerken, en optochten en vuurwerk toe. Het was ons al opgevallen dat overal boeren in hun pickup truckjes schapen vervoerden. Die gingen naar de slacht. Eerst worden de ingewanden verwerkt, die zaterdag-voor-pasen-soep heb ik weggekregen, de restauranteigenaar sloeg zijn armen om mij heen als dank en drank toe (ouzo). De zondag-met-pasen-soep schijnt nog lekkerder te zijn.

De bevolking is aardig, attent en behulpzaam en spreekt goed Engels (maar als een ooit mooie vrouw nog maar 2 tanden over heeft, is het slecht te verstaan). In restaurants wordt een dessert als tapa aangeboden, in winkels kreeg ik gratis bier mee.

Er valt overal wel wat te wandelen:, wij volgden de Lesbos-trail in een mooi gebied nabij Petra, weg slissende slang, agressieve bolletjesbrandnetel, de bijeneter blijft je blij maken. Reliëf, geuren van kruiden, vogels en insecten in overvloed.

Ook zeker de moeite waard (of een herbezoek aan het eiland): valleien met watermolens met de bron van de eeuwige jeugd (gezocht, niet gevonden), dorpjes die verwoest waren door aardbeving (katerdag), sappige weitjes met orchideeën nabij de Olympus (te droog). Medio april is (dit jaar) een nog betere tijd, maar de natuur hield zich weer eens niet aan de kalender.

Topvogel: de oostelijke isabeltapuit, het is wel mooi zo, dat gevogel, slepen met de telescoop, het getreuzel op één plek, het onderscheid aanbrengen tussen de vogels omdat de een een dikker streepje over zijn ogen heeft dan de ander. En als fotograaf: er zijn zoveel veel mooiere foto’s dan ik ooit zou kunnen malen.

Op reis met een vogelclub is ook omgaan met teleurstellingen. Je verwacht de blauwe scharrelaar te zien, een hop, desnoods de pelikaan. Die laten zich niet zien. Het gevaar van onbevredigdheid ligt op de loer, of ik verwacht te veel.  Ik ga in ieder geval met een kater, of twee, naar huis, keus genoeg.

Met de fotoclub een weekend naar Leuven, de universiteitsstad en de stad van Stella Artois, het bier dat je bestelt en er een aspirine bijkrijgt. Oude gebouwen zijn onherstelbaar verbeterd. Wally bezoekt de anatomische les.

Hou je van wetsartikelen en verhalen die maar dooremmeren en hou je van bananen?

Dan is dit boek -een synopsis voor een novelle- voor jou. Waarin inzicht wordt gegeven in het tot stand komen van een wet. Wat is een banaan? Hoe krom mag een banaan zijn en hoe meet je deze kromte. En hoe regel je dat allemaal? Wie kan daar wat op tegen hebben? We volgen de periode van het tot stand komen van het wetstelsel. Gezien vanuit de perspectieven van de ambtenaar Iggy, zijn leidinggevenden, de markt en de lobbygroepen, de directeur-generaal, de minister en de politiek.

De aanleiding

1. Op de plantage

Waarin Iggy op de plantage moeite doet om de huidige wetgeving te begrijpen en heel veel formulieren invult voor het verbouwen, verdelgen van insecten en schimmels, oogsten, keuren, verhandelen en uitvoeren van bananen. De regeringstoren torent aan de horizon irritant uit boven de plantages. Iggy besluit van binnen uit de regels eenvoudiger en beter te maken.

2. Chaos

Waarin het systeem op het ministerie vastloopt omdat achterstanden bij vergunningverlening en goedkeuringsbesluiten voor pesticiden niet meer zijn in te halen. De bode (verwoed postzegelverzamelaar) heeft een dagtaak aan het schuiven van dozen en verdeelt de papieren over de 36 verdiepingen van het ministerie. De ambtenaren komen in opstand tegen hun managers.

3. Het Wilde Westen

Waarin de fruittelers en handelaren lekker hun gang kunnen gaan met monoculturen en het spuiten van gif tegen schimmels (en het toevoegen van verslavende stofjes), dit moet op geduldig papier, veel papier, worden verdoezeld. Eigenlijk weten ze ook niet meer wat ze aan het doen zijn. Ze vinden dat er een heksenjacht gaande is tegen het gebruik van landbouwgif of bestrijdingsmiddelen, die moeten voortaan gewasbeschermingsmiddelen genoemd worden. De bananenkoning legt uit dat de banaan kwetsbaar fruit is en dat gif noodzakelijk is.

4. Rondlopen

Waarin Iggy solliciteert naar een baan als beleidsadviseur Bananen met als taak de wet- en regelgeving rond te laten lopen. Hij geeft goede woorden aan zijn inzet, aan de vraag wat in zijn ogen een topdag en een kutdag is en hoe hij in zijn huidige functie aan duurzaamheid doet. En dat hij zin heeft om maatschappelijk bezig te zijn, een echte stelseldenker is en ervaring heeft om alles rond te laten lopen.

5. Inhuur

Waarin de directeur-generaal Topy Tamboer een taskforce opricht om een nieuwe wet te maken met als doel de ongebreidelde markwerking te beteugelen en de wereld beter en schoner te maken, gelet op het milieu en het klimaat. Er wordt een organisatie op poten gezet met 10% ambtenaren met vaste aanstelling en 90% inhuur. Topy steekt bij een oploopje een vlammende speech af “I have a dream”.

6. Start van het wetgevingsproces

Waarin de minister een besluit neemt de Wet Groente en Fruit te moderniseren waarbij 50 wetten, 135 besluiten en 750 regelingen opgaan in één stelsel. Doel is om de markt steun te bieden om eenvoudig gewassen te telen en te verhandelen. De minister van Oorlog heeft belangstelling voor de fabricage van pesticiden.

De wet

7. Eerste werkdag

Waarin Iggy vecht om een werkplek en probeert contact te leggen met zijn collega’s die de hele dag met noise-canceling achter hun computer zitten te typen. Hij ontdekt dat ze allemaal manager zijn. Iggy leert koffiedrinken en het verschil tussen groente en fruit.

8. Planning

Waarin het management een planning opstelt om binnen een jaar een nieuw wetgevingsstelsel in te richten. Een kerstboom van bouwblokken, werkgroepen, klankbordgroepen, koepels, introspectieteams en checks and balances wordt opgetuigd. Met heel veel managers, achter hun bureau, onder hun niveau. De muren hangen vol met banaan-gele post-its.

9. Paaltjes en lijnen

Waarin tijdens een kick-off met brancheorganisaties de bananenkoning zijn concurrentiepositie benadrukt en in zijn nopjes is omdat hij paaltjes heeft geslagen en de lijnen heeft getrokken.

10. Kamertjes

Waarin Iggy wordt rondgeleid in de Eerste en Tweede Kamer, de achterkamertjes voor de politici, de ambtenarenkamertjes, een piepkleine rookruimte (waar de dealtjes worden voorbereid) en de ontspanningskamertjes waarin de dealtjes worden beklonken en ambtenaren hun spanningsboog kunnen laten vieren. Ambtenaren kunnen, als ze zin hebben, elke dag hun rijkspas deponeren in bakjes, waar elke middag lukrake koppeltjes geformeerd worden, onder het motto “teambuilding” en “ken je collega”.

11. De boeddha

Waarin Topy als boeddha de weekstart opent en meldt dat de minister er zin in heeft. Ook de markt en de ketenpartners hebben er zin in. Iedereen heeft zin in Groente en Fruit. De wet wordt in 3 weken in elkaar geknipt en geplakt. Na afloop champagne.

12. Wat is een banaan

Waarin de lijn als ontwerpwettekst voor het begrip banaan wordt geaccordeerd: “Een banaan is een gele of groene licht gekromde weeë vrucht, die afkomstig is van de bananenplant” (artikel 1, Groente en Fruitwet). En: “Bij algemene maatregel van bestuur wordt de kromming van de banaan vastgesteld” (artikel 48, lid 3, onder a, sub e).

Het conceptbesluit en consultatie

13. Inspiratie

Waarin Iggy wordt gekoppeld aan wetgevingsjurist Betty Bataat. Samen letteren ze de artikelen van het besluit uit over de kromming van de banaan (boogstraal uitgedrukt in graden) en Iggy schrijft de memorie van toelichting. Betty, die nog nooit een banaan heeft gezien of gegeten, merkt op dat Iggy inspiratie moet halen uit de toelichting op de wet uit 1864. Het wordt een uitgebreide toelichting waarin de banaan in biologisch (afstamming, het kloonmechanisme), historisch, wettelijk en vormtechnisch perspectief wordt geschetst, waarbij ook excuses voor het slavernijverleden in wordt verwerkt; daar was geen behoefte aan. Iggy killt zijn darlings. Het eerste woordje “Het” en verderop nog de woordcombinatie “een banaan” doorstaan de toetst van de kwaliteitscontroleur en de communicatiepolitie.

14. Escalatie

Waarin de bouwblokcoördinator de ambtenaren van een ander ministerie de huid vol scheldt vanwege het gebrek aan afstemming over de keuze van een meeteenheid voor het beschrijven van de kromming van de banaan. Er wordt geëscaleerd en de directeuren generaal hakken na drie maanden een knoop door, de kromming moet worden uitgedrukt in graden en niet in gon of radialen.

15. Markt

Waarin de marktpartijen vertellen dat ze vooral minder regels nodig hebben, omdat ze anders geen winst kunnen maken. Om concurrentie vanuit het buitenland uit te sluiten én vanwege de kwetsbaarheid van de banaan zijn wel veel strengere regels nodig. De bananenkoning maakt melding van uitstervingsverschijnselen van de huidige banaan.

16. Verliefd

Waarin Iggy eindelijk tijd heeft om uit het raam met uitzicht te kijken en een knappe communicatieadvisette weerspiegeld ziet waar hij gedurende haar twee fantastische dagen bij het ministerie achteraan blijft lopen en de ontspanningskamer hen comfort biedt. Uit de ontspanningskamer klinkt het ministerieel gekir en gegil boven alles uit.

17. Segway

Waarin Topy met een Segway het oploopje binnenrijdt en meldt dat de minister een appelflauwte heeft en voorlopig uit de running blijft. De wet loopt hierdoor beslist geen vertraging op, want een jonge minister neemt het over, ze is gepromoveerd in de urologie, dus dat komt goed. De nieuwe minister heeft er zin in.

18. Comfort

Waarin de nieuwe minister wordt bijgepraat over de banaan, de voorlichters weten het beter en bieden de minister comfort. De uitsterving van de banaan wordt onder de pet gehouden. Van de notitie die Iggy voor de minister had voorbereid was na drie managementlagen en de communicatietoets alleen het woordje “De” van over.  De minister vraagt Iggy na afloop om te poseren voor een foto.

Het besluit

19. De ideale banaan

Waarin Iggy de ideale banaan beschrijft met marges waarbinnen deze nog aantrekkelijk is. Betty maakt er een strak wetsartikel van, zeer eenvoudig en vooral beter, in één artikel drie oude regelingen en vijf circulaires samengevat.

20. De plankalender

Waarin uit botsproeven met de stakeholders duidelijk blijkt dat het stelsel nog niet rond loopt. De datum van het van kracht worden van de wet met twee jaar wordt uitgesteld en er een kalender met woest-aantrekkelijke kleuren wordt opgesteld: wat is af, bijna af, moet beter, komt niet goed, schrappen. Elk vinkje dat gezet wordt vormt een mijlpaal, de pantry wordt dan gevuld met champagne.

21. Tegenkrachten

Waarin de bananenkoning de bui ziet hangen en tegenstand organiseert tegen de betuttelende overheid. Oogstmachines bezetten de doorgaande wegen, bananenschillen worden gestrooid op de voetpaden. Ministeriële fruitdiplomaten bemiddelen. De bananen worden getroffen door de Fruitziekte die je wist dat zou komen: De Gele Schimmel. Datum van kracht worden van de Wet Fruit en Groente wordt uitgesteld voor een periode van 18 maanden.

22. Hardlopen

Waarin Iggy moet gaan hardlopen met kamerleden en bananenhandelaren om het stemgedrag en knelpunten te inventariseren. Hij mag voor eventuele extra overtuigingskracht ook de ontspanningskamer en de Chiquita-meisjes uit de markt inzetten. Waarin de Week van het Werkplezier wordt gevierd. Iggy doet mee met “Inzicht in je innerlijke familie”, “Bewust doorademen” en doet een  “reflectiewandeling met kunst” (beperkt aantal plaatsen).

23. Vraag en antwoord

Waarin Topy al touwtje springend sturing geeft aan de beantwoording door de minister van vragen vanuit de Kamer, de pers in een dwangbuis perst en meldt dat de nieuwe minister er zin in heeft. De kamervragen moeten worden voorbereid, de nieuwe minister wil graag op elke mogelijke vraag een uitgeletterd antwoord afgedrukt in een 30 punts letter, comic sans. Woordgrapjes graag vet weergeven.

24. Hoe krom is een banaan

De Tweede Kamer debatteert over het Groente- en fruitbesluit en stemt na ellenlange onsamenhangende en fantasierijke verhalen met verschrikkelijk veel woordgrapjes, en veel hard to get om nog wat toezeggingen binnen te hengelen, in met het besluit waarin de kromming van de banaan binnen een bandbreedte is genormeerd. De wijze van meten wordt bij ministeriele regeling vastgesteld. De ambtenaren en politici komen na afloop tegelijk uit het kamergebouw en ontspannen.

De regeling

25. Meten is weten

Waarin Iggy zich verdiept in het meten van kromme voorwerpen, de cirkelbenadering, de kromtestraal, de wiskundige definiëring, de krommingstensor of de Iggy-mal passeren de revue. Iggy kiest voor een ingewikkelde wiskundige benadering en neemt in de regeling 36 bijlagen en annexen op waarin de werkwijze is beschreven.

26. Aan de slag

Waarin het gehele MT toe is aan nieuwe uitdagingen en de nieuwe managers de laatste touwtjes aan elkaar knopen. De publiekscampagne “Aan de slag met de banaan” wordt uitgerold. Er worden richtingaanwijzers geformuleerd om telers, handelaren en consumenten wegwijs te maken in het stelsel. Met cartoons en visuals wordt de complexiteit verkleuterd tot de basis.

27. Voor de vorm

Waarin de nieuwe banaan dreigt uit te sterven vanwege de monocultuur en de te sterke pesticiden. Reclamespots met Chiquita-meisjes, bananenliedjes en -tv-series brengen de Banaan 2.0 aan de man, een duurzame kweekvorm die in elke vorm kan worden geproduceerd.

28. Collationeren

Waarin de drukproeven van het hele stelsel nog eens worden nagepluisd en gecheckt wordt of het stelsel helemaal rond loopt. Het aantal medewerkers neemt elke week met de helft af, het wordt steeds gezelliger. De koptelefoons gaan af en uit gettoblasters klinkt luide bananenmuziek. Ambtenaren nemen hun huisdier en kroost mee. Voor het gebruik/reserveren van de ontspanningskamers en het toedelen van koppeltjes is een hip app-je gemaakt.

29. Hangen aan de lamp

Waarin Topy tijdens het oploopje aan de lamp hangt en meldt dat de oude minister het stokje weer overneemt omdat de vervangende minister lobbyist wordt bij de Bananenkoning. Topy meldt dat de regels over de banaan wellicht moeten worden herzien, omdat de maatschappij toe is aan een nieuw concept banaan.

30. Hoe meet je een banaan

Waarin de minister de meetmethode voor het monitoren van de kromte vaststelt in regels en 36 bijlagen. En waarin verkiezingen een geheel nieuw politiek landschap teweeg brengen.

De novelle

31. Fruitmand

Waarin Iggy een fruitmand krijgt van de Bananenkoning met bananen in 50 verschillende vormen.

32. Paniek

Waarin de programmadirecteur in paniek raakt omdat de ambtenaren en de bananen- en andere fruitkoningen de wet niet uitvoerbaar vonden en de politiek aan hun zijde krijgen. Het stelsel ziet niet op de fantasievormen die Banaan 2.0 in petto heeft. De overgebleven ambtenaren drinken meer koffie.

33. Meerderheid

Waarin de Bananenkoning een deal sluit met de fractievoorzitters, een meerderheid voor een gewijzigd stelsel voor de banaan, waarin de vorm niet meer meetelt, tekent zich af.

34. Overnieuw

Waarin Iggy opdracht krijgt alvast het stelsel aan te passen aan de nieuwe werkelijkheid. Hij mag Artificiële Intelligentie toepassen. Samen met Betty Bataat worden de artikelen van wet, besluit en regeling én de memories van toelichting aangepast. Iggy wordt door Betty nog wel gewezen op zijn zwakke plekken: het is de Wet groente en fruit, met kleíne letters gr en fr en let op de volgorde, géén Groente en fruitwet! Iggy moet nog wel van rijkswege even hardlopen met zijn contacten en comfort bieden. Hij heeft het gevoel dat hij twee jaar voor de kat zijn kut heeft gewerkt.

35. Feest

Waarin Topy alle ambtenaren bedankt en aan allen door de Chiquitameisjes een banaan van rijkswege uit laat reiken, in de vorm van een torenflat. Topy meldt dat de regering inziet dat het stelsel anders moet en er een novelle moet worden opgesteld waarin het stelsel gewijzigd wordt. Alle politici moet comfort geboden worden.

36. Wat is nu een banaan

Waarin na vlotte aanvaarding van de novelle door de Tweede Kamer (“en dat was ‘m”) de Eerste Kamer bij nipte meerderheid van stemmen de wet vaststelt. “Een banaan is een weeë vrucht” (artikel 1 Wet groente en Fruit). De kromming en de meting daarvan is niet langer een criterium. De regels hiervoor worden uit het stelsel geschrapt en de wet wordt van kracht. De kamer gaat over tot de orde van de dag.

——–###——–

Igor werkte anderhalf jaar bij een ministerie, met de ziel onder zijn arm, verbijsterd door wat hij meemaakte, zag en hoorde. Houdt maar matig van bananen, wel veel van fotograferen.

Februari 2024

——–###——–

Wat lezers vonden

Hilarisch! Het zou zo kunnen zijn dat vele Haagse ambtenaren nauwelijks de ironie ervan herkennen en het lezen als een buitengewoon realistische beschrijving van hun dagelijkse werk (ambtenaar).

Hier wordt de hel beschreven! (Chiquitameisje)

Heel herkenbaar, vooral het comfort bieden (manager)

Met Abel op pad! Langs de Maas in Luik, Huy, Namen en vooral het kasteel in Ben Ahin. En door naar Genk. Een reis met de tijdmachine van professor Barabas.

 

Hoe sterk is de eenzame fietser
die kromgebogen over zijn stuur
tegen de wind
zichzelf een weg baant?

Eenzaam was ik niet, samen met vrouw en schoonzus met Jos fiets-trappend langs het Pieterpad. Een deel had ik al eens gelopen, maar nu dus drie-vier keer zo snel. De maïs-muren en plastic raai-grasvelden gaan dan lekker snel voorbij, maar de pareltjes helaas ook. Niet stoppen, door! Een terloopse blik van verwondering, normaal gesproken zou ik een fotografisch beeld maken, maar dat komt dus in het boek “Foto’s die ik niet heb gemaakt”.

De pareltjes waren:

• Het Reggedal boven Hellendoorn
• De goudkoorts bij Hellendoorn / Nijverdal
• De Sallandse Heuvelrug boven Holten
• De Dikke Boom bij Laren (de freule was niet thuis)
• De Berkel bij Almen
• De kastelen bij Vorden (hier rustte Lodewijk XIV onder een boom), op de begraafplaats rust voor eeuwig ook Arthur Conley
• Montferland bij Zeddam
• De binnenkomst van de Rijn bij Tolkamer
• De Ooijpolder, Bisonbaai en de polderdijk ten zuiden daarvan
• De heuvelen bij Groesbeek, met zicht op het Reichswald
• De Maasvallei tussen de koeien tussen Milsbeek en Gennep
• De maasheggen nabij Boxmeer

De rest was matig, met dank aan de boeren die straks de macht over Nederland krijgen, godbehoede, maar die Christenen geloof ik ook al niet. Maar met een elektrische fiets zijn die agrarische industrielandschappen dan zo voorbij. Fijne overnachtingen, en weg ben ik dan, een ommetje in de omgeving, mijn snelheid.

 

 

Wie kent de illustraties niet van de Gebroeders van Limburg, de Rembrandts van de Middeleeuwen? Op de plek van hun atelier staat nu een nieuwbouwwijk met veel trappen en pleintjes, en het restaurant De Nieuwe Winkel. Het beste groenterestaurant van de wereld met chefkok/ civiel techneut Emile van der Staak en een legioen van jonge koks. De activisten van “Blijf van mijn vlees af!” zijn inmiddels afgetaaid, want vis, vlees, boter en room komt er in deze keuken niet in.

Zoals de Fransen het ervoor over hebben een paar dagen erop uit te trekken voor een lekker maal, zo bivakkeerden wij aan de Waalkade voor de Zomeravondvoorstelling Groei. Dat wat de zomer brengt uit het smulbos en restauranttuin is de afgelopen weken, dagen, uren gegist, gefermenteerd en in talloze vrolijke gerechtjes verwerkt. Kwam geen dier aan te pas.

We zaten nog niet in ons hoekje of een ruige wildemansgast sprong met lange baard en legerkisten naast ons in hurkzit op een verhoging en vroeg naar onze drankwensen. Clean label sapjes van gegiste wortel, douglasnaalden, knollen, vlieren, kefirs, tulsi en kombu of een keur aan oranje of andersdraaiende of vergeten wijnen en bieren van duindoorn, pijnlijk zuur dus. We laten ons verrassen, want wat te te eten krijgen voorgeschoteld, is ook ongewis, hoe moet je daar nu een fles bij verzinnen? Laat ons verrassen, we gaan voor the full monty. En een voor een kwam er een stoet van jonge koks langs die vol enthousiasme hun creatie kwamen toelichten, een mond vol groenten en bloemennamen, eet smakelijk.

-even tot hier – er is thee

9 gangen, maar het waren er veel meer, kunstwerkjes van groenten, knolletjes, bloemen, boter geen boter, chocola geen chocola, niets was wat het was, maar niet zoals ooit in het Amstelhotel (broccoli vermomd als kalfszwezerik of andersom). En steeds een bijpassend drankje dat je nooit zelf zou bestellen. Een culinair avontuur is de beste samenvatting. Toppers waren de ravioli van wortel (de verantwoordelijke jongeling kwam ons een bak tonen met halffabricaat, de ravioli bestond uit verschillende laagjes wortelproduct, wortel niet echt mijn favoriet werd een delicatesse), de cervice van een of andere zwam (met het mondgevoel van vis, heel  mooie creatie!), een brioche met druipende gefermenteerde aardappel (wij zouden die thuis wegens overjarigheid weggooien, we kwijlden). Zelfs de biet, mijn minst favoriete natuurproduct, werd een redelijk lekker hapje. Maar een eikenhaas paddenstoel was een waardig alternatief  voor biet, dat moet ik onthouden. OP je bord verschenen mooie mooie landschappen van akkerweides die er nog waren voordat de BBBbb-beweging de scepter zwaaide. Korenbloemen, Komkommerkruid, viool.

-even tot hier – even overleggen over iets

Overdag is Elsalinde van Voedseltechnologie Wageningen bezig om dromen en ideetjes van de jonge koks uit te werken tot de perfectie bereikt is. 90 % van de experimenten lukt niet, maar het gaat steeds beter met de universitaire kennis. Naast de nodige erlenmeyers en koperen pannetjes en gistende weckpotten staat daar een 10 meter lange en 20 cm dikke eikenhouten tafel, waar gezelschappen private diner kunnen genieten. Er kunnen 20 mensen aanzitten, maar dat trekt de keuken niet, het is elke dag volle bak, maar met een beperkt aantal mensen. Elke dinsdagochtend komen de jonge koks bijeen om hun dromen te delen voor nieuwe gerechtjes “ik wil iets met een combinatie van bijenwas (o nee dat mag niet) met schorpioenstaart (mag ook niet, ontslag), ik wil iets met zuring en omgewaaide wilgenbast (applaus). Elk seizoen komt er een nieuwe show (Ontwaken – Groei – Overvloed – Winterslaap). Doet me denken aan de Einsturzende Neubauten die bij elke opname van een nieuwe elpee bijeen komen en iedereen neemt zijn nieuw uitgevonden instrumenten mee, bijeen gesmeed uit vliegtuigmotoren, winkelwagentjes of glasbak. En dan de show maken!

even tot hier, wordt weer gebeld – of moet eten

Eentje van de crew kwam even vragen hoe we erbij zaten, gaat het te snel, te langzaam? Moet er meer drank bij, meer brood, meer seks? We kozen voor minder snelheid. We hoefden immers geen trein te halen.

Een nieuw gerechtje kwam op tafel, een groene klodder pasteuze verf met een lolly met allerhande zaad en quinoa rondom een tempeh (hoe spreek je die beide woorden uit, vroeg de chef ons af) aan een heel mooi stokje, het oog wil zeker wat.  De klodder mahonie week steeds voor je lepeltje, maar eenmaal te pakken, had ie je te pakken. Chefkok was verheugd dat Judiths ouders ook al mahonieplanten hadden, want dit wordt de toekomst! Binnenkort in de super (mijn Albert Heijn was helaas net afgebrand).

Of we tussendoor nog een kaasplankje wilden? Buiten de kaart om uiteraard. Het was dus geen kaas, want dat doen we daar niet. Iets met 3 soorten wortelstengels rode kool, biet, ik kan het me niet meer heugen. Hadden we beter niet kunnen doen. We hadden als eerste amuse, de hele avond kwamen er amuses, hihihi, al een kaas gemaakt uit amandelen, én doperwten-foetussen.

Het programma kwam ten einde, er werd afgeteld met enkele gerechtjes, nog even thee van vijgenblad, dropplant en kamille, slow coffee van koffieboon die in een besje groeit. Cafeïnevrij was niet gelukt, dat was dan wel wat jammer. Met bijzondere bonsbons en iets met kastanjeleer.

De viking met baard zei dat het feest nu ten einde was, nu moet er betaald worden. Het meervoudige van een gemiddeld mondiaal maandsalaris ging over tafel. En dit was nog het goedkoopste twee-Michelin-sterren restaurant van Nederland. Mijn gratificatie van de burgemeester van Haarlem en het einde van mijn hypotheek verzacht veel, ik ben het alweer vergeten. Het was een fijne avond. Je laat het over je heen komen. Dus niet als hier thuis als je even gestoord wordt dit verhaal onderbreken,

oh de huistelefoon – ik moet eten koken, ik weet wel iets …

Het moest er een keer van komen, op stap met Natascha, mijn prima de luxe. Via Schokland en de Koloniën van Weldadigheid naar een hutje op de hei: het Nivon-huis, waar we, geheel volgens Spaanse traditie, pas om 10 uur aan de zelfgebakken dis gingen, ojee ze gaan nu pas eten, mompelden de overige natuurvorsers ons toe. Na een doorwaakte nacht op hunebed D53 tussen de snorrende en klapperende nachtzwaluwen toch weer in de morgenstond met de yoga-oefeningen in de weer.

Klapper was de Rolling Stones tentoonstelling Unzipped, haar andere familie. Een snuifje Lemmer tot slot. Weer heel andere frisse mensen daar.

Oostenrijk en Italië (juni) 

De Dolomieten lonkten, maar in regen in de bergen hadden we geen zin. En Wenen hadden we ook nog op een lijstje staan, vanwege de Spaanse Rijschool, Hundertwasser, de Jugendstill en de protserigheid van Josef en Sissi. Met de gloednieuwe vouwwagen erop af! Geheel betaald door de somme geld die we toucheerden van de finale kwijting over klachten over het in vernieling brengen van onze hypotheek. De bewuste beloning die ik kreeg van mijn burgemeester voor het tellen van de stemmen bij de provinciale staten én waterschappen zouden we besteden aan een diner buiten de deur.

Laag-Oostenrijk

Nieder Östenreich, landschappelijk het saaiste deel van Oostenrijk, langs de Donau, veel landbouw, alleen de klaprozenvelden zijn fijn, niet voor de cocaïne maar voor de maanzaad. In Tulln kampeerden we, de stad van de door Spaanse Griep niet oud geworden Egon Schiele. Het plaatselijke Schiele-museum had maar liefst 2 werken van hem tentoongesteld, en er waren heel lange films met herinneringen en beschouwingen over zijn werk en korte leven. Tip: ga er niet heen, maar bezoek de Belvedere in Wenen, daar hangt zijn werk wel, vermits niet uitgeleend aan andere musea. Langs de Donau een beeld van hem, naast een immens Wageneriaans beeld van de woestvechtende Nibelingen-dwergen en de Lord of the Rings Wotan.

Op naar Wenen dus. Per trein en metro en boven de grond een prots en praal waar rechts zijn vingers bij af zou likken, zou Rutje zeggen. We bezochten het Belvedere-paleiscomplex met een doorsnede van Oostenrijkse kunst, meest mij onbekende schilders en Gustav Klimmt en zijn Secession-beweging (onze Judith was uitgeleend aan Berlijn, maar de Kus was mooi). In het hartje van het museumkwartier, vlak naast de Spaanse Rijschool, de Bibliotheek, oude boeken omsingeld door beelden en fresco’s en plafondschilderingen met een tentoonstelling over landschapstuinen door de eeuwen heen. Handig, want Wenen heeft nogal wat paleistuinen.

Je moet keuzes maken in Wenen, alleen al met museumbezoek kan je de dagen vullen. We kozen voor een Hundertwassergebouw, sociale woningbouw dit keer, dringend aan restauratie toe. Een mooi tegenwicht naast de rococotierlantijen, deze architect had zijn eigen vorm van opvallen. Maar met al die kleurtjes kan zelfs een energiecentrale een glimlach op je gezicht toveren.

Heuringen zijn wijnverkooppunten tussen de wijnvelden. Binnen de gemeentegrens van Wenen. De wijnboeren mogen bij gratie van de fiscus wijn van dit jaar aan particulieren verkopen. Dus staan midden in een Natura-2000 gebied Bisamberg grotwinkeltjes te wachten op september, want dan vindt het grote bacchanaal hier plaats. Net als in zuid-Spanje / Baskenland ontvang je bij het bestellen van wijn een gerecht(je). Zo kan je geheel starnakel nog een maaltijd bijeen sprokkelen. En daarna de onverlichte bochtige weg naar huis. Oostenrijkers zijn niet heel sociaal-communicatief. Naar verluid worden ze pas spraakzaam na een fles wijn, en dan komt eerst alle ellende van alle oorlogen naar boven voordat het gezellig wordt. Maar daarvoor moet ik dus tot september wachten.

De staat van instandhouding van de N2000-gebieden is matig, zo vertelde de dienstdoende ökoloog, met telescoop, kijker en vogelgids, die we in het veld ontmoetten. De natuur tussen de wijngaarden bestaat uit leuke grondeekhoorntjes (stsjiep tsjirp) die als stokstaartjes de alarmstand doen (ik reed er op terugweg eentje plat met mijn bolide). De Russische beer hebben we over het hoofd gezien.

Vlak bij Wenen, in een ander land, ligt de nog wat communistische stad Bratislava. Wat is dat een fijne stad, zeker na het hijgerige Wenen. Op zoek naar brutalistische bouw, het sovjetisme en ondrussen koffie met taart in Konditorei Kormuth (geheimtip). De bewuste beloning van Haarlem was hiermee wel op.

De Karawanken

 

Omdat het weer in de Dolomieten nog niet je dat was, lassen we een tussenstop in in Karinthië, op camping Turkenwiese, verder geen Turk te zien, in tegendeel. 15 jaar geleden ook al gekampeerd met Abel, en het is een fijne camping, verder niet zo veel om het lijf. Uit bed meteen het meertje in rollen.

De Karawanken, een ietwat vergeten Alpiene tektonische eenheid, is een bergketen tussen Oostenrijk en Slovenië. Nog net wat plakken sneeuw in de noordelijke flanken. Te ver in relatie tot inspanning (lopen) en dreigend onweer. De reis was het pad zelf: allerhande bijzondere plantjes en bloemen.

Op de grens (bij de Loibl-pas) bevindt zich concentratiekamp Mauthausen, nog net in Oostenrijk. De gevangenen werden door de nazi’s aan het werk gezet om graniet te hakken (ik zie de Daltons voor me). Het was een nogal wreed kamp waar asocialen, homoseksuelen, Spaanse republikeinen, Jehova’s getuigen en een paar Joden flink werden gemarteld, verkracht en verbrand. Ook werden vaccins getest en andere medische experimenten uitgevoerd. Ook veel Nederlanders werden daar vermoord. Bekende beulen waren onder anderen ‘das blonde Fräulein’ en ‘Hans de doder’. De gevangenen hebben ook de tunnel gehakt die nu de poort naar Slowakije is. Pfff.

De Dolomieten

Op dus naar de Dolomieten. Onze vouwwagen werd uitgeklapt in Cortina de Ampezzo, volop in de schijnwerpers vanwege de Olympische Spelen (nu Audi, zie foto), de obsolete springschans uit 1954 is echt geweldig en totaal verrot, er wordt volop gebouwd voor 2026. De camping biedt plaats aan oude knarren, veelal bejaarde mannen die bijna het hele jaar in hun caravan met dennenhouten aanbouw wonen. Ze zoeken elkaar op, drinken hun wijntje en vormen zo een Blue Zone. Het duurde even voor we contact hebben met Giovanni, de prosecco-wijnboer en plantenfluisteraar uit Belluno, Lorenzo, de gondelier uit Venezia en Leogracia, vroeger gewilde dame van plezier uit Cortina (sterker: een begrip tijdens de Spelen). De gesprekken gaan met handen en voeten, het gaat er niet om hoe je taal is, het gaat er om dat je met elkaar praat, was het motto.

Met kabelbaantjes hijsen we ons naar de hoge bergen en beginnen dan met wandelen, komen de filmset tegen van Cliffhanger (Sylvester Stallone, 1993), komen niet bij het Werelderfgoed de Drie Zinnen (de 700 parkeerplaatsen op de pas zijn om 9 uur al volledig bezet, daarna rest van de dag een vergeefse file), bezoeken wel de Vijf Torens (lange rondwandeling vanaf de Graus-pas).

Bij dreigend slechtweer (code geel hoor, zelfs dat niet, daar waagt de Italiaanse KNMI zich niet aan uit angst voor terechte claims) wijken we uit naar Treviso, vlak bij Venetië. De stad heeft kanalen, maar de bruggen, die zijn zo laag dat je daar zwemmend al nauwelijks door heen kunt. Ze spreken daar Trevisiaans, weer net even anders dan het buurtdialect Belluno’s. Beide dialecten waren als Kleine Prins vastgelegd, maar al jaren uitverkocht (oplage is doorgaans 200 exemplaren). Door mijn zoektocht naar dit kinderboek kom ik met de boekhandelaren te spreken, en met de klanten, zoals de -Belgisch sprekende- Letizia, die vol vuur vertelde over haar stad. Sorry, het is niet zo levendig hier nu, we moeten ook werken he, maar vanaf 7 uur komt iedereen de stad in om het weekend te vieren, op de pleinen wat samen te drinken en te kletsen. Wacht nog even en het wordt echt heel gezellig!

Op het Piazzo San Vito aten we een heerlijke antipasta in Osteria Canevon, een beetgare pasta met een kledderigheid en smaak waar iedereen, dus niet alleen rechts, zijn vingers bij aflikt. Ultieme test of een restaurant goed is: bestel spaghetti vongele en lik al dan niet je vingers af. En dat allemaal betaald door de burgemeester van Haarlem!

Zuid-Tirol

Na een weekje ben je wel klaar in Cortina, heb je elke skilift wel op en neer bewogen en is die ene skischans ook wel bedwongen. Op naar Zuid Tirol dan maar. Het dal dat van Bolzano via Meran(o) naar Oostenrijk loopt, nogal appelig, het dorp Tel in het midden, pruimerig, nogal bierig (veel brouwerijen), sterk marmerig (steenhouwerijen) en een verzopen kerk aan het eind.

Marmor, Stein und Eisen bricht,

aber unsere Liebe nicht,

alles, alles geht vorbei,

doch wir sind uns treu.

Dit gebied is dus géén Italië, stond er fel op de huizen gekalkt. Jammer. Het is zeker bergachtig, maar dan een beetje Duitsig. De mensen groeten je wel, in de bergen althans, roepen dan: Gruss Gott op een toon van Sieg Heil ! De berg heet de Texel Groep, een allochtoon tektonisch dekblad dat van ver op de Alpen geschoven is. Aan gene zijde het Otz-dal, waar (linkshandig en zwaar getatoeëerde) vluchteling Ötzi de ijsman, via een pushback in het ijs was gedumpt, tot hij door klimaatverandering na 5.000 jaar weer uit het ijs tevoorschijn kwam. De onderste steen weer boven, net als bij MH17 zoals Rutje belooft (=KL4103)!

De prettige stad Meran(o) brengt ons terug naar Sissi, die dit gebied als vakantieadres beschouwde, we liepen de schreden van haar na, tot in de hoge tuinen van kasteel Trauttmansdorff.  Daar trad net godbetert James Bay op, die volgende week op Paleis Soestdijk optreedt (voor minder dan een paleistuin komt de zanger niet neuzelen). Ik had mijn bewuste beloning van Haarlem al 4 keer uitgegeven, dus ik liet James lopen in de tuinen, we liepen hem, tussen de soundchecks door, een aantal keren tegen het lijf, hij had zijn handen al ruimschoots vol aan een knappe plaatselijke schone.

Veel gelezen deze vakantie: van de nieuwste boeken van Gebied 19, Esther Gerritsen, de dochter van Poetin, Camino, het kauwgom van Nina Simone, de biografie van Gerrit Kouwenaar, en zo nog wat, zoals Sex mit em Ex (zie foto). De collectie Petit Prince is weer uitgebreid met Zuid-Tirools, Weens, Italiaans moderne versie en Mokums. Het schrijven aan De Bananenrepubliek: de novelle, schiet niet zo op. Wel is van (o.a.) mijn hand verschenen: Bodem in de Omgevingswet.

 

 

 

Picos de Europa – introductie

(de tocht is per dag gedocumenteerd via polarsteps)

 

Ik ben geen Picos-maagd, maar heb er wel zin in om het gebied nogmaals te bezoeken. Pa’ ver lo que pasa.

De eerste keer was in 1988, net afgestudeerd en Rien zei: kom we gaan NU op vakantie. Met de oude Renault-5 met ruitenwissers die eraf vielen als het regende, de hele auto viel trouwens bijkans uit elkaar, dus net genoeg bagage mee die ook zonder auto verder kon. In de mist verdwalen in de Picos de Europa, drie dagen niet weten waar je bent, sneeuw smelten voor water, elke opklaring de bergen met je kompas inschieten, de 3e dag op het geluid van een koe ver beneden je afgaan en dat daar dan je auto naast staat. Die niet wil starten. Rugzakken eruit en te voet verder? Auto start toch. De voetbalfinale Nederland-Rusland zien in café en dat de andere aanwezigen voor jou zijn. Met Baskische oude mannetjes, vrienden van ansjovis-Bloem een kroegentocht en dat de auto in Breda door de politie definitief van de weg wordt gehaald.

Dan in 1989 samen met Martine en twee anderen een rugzaktrektocht-met-tentjes uitzetten voor snp natuurreizen. Ja, we waren een stel, maar niet klef, legde de snp uit aan de twee anderen die meehielpen de tocht te verzinnen. Met een spuitbus blauwe verf liepen we een jaar voor de troepen uit, vanuit Riaño via een slinger door de Picos naar Llanes, kampeerplekjes (op een kerkhof) en hotelbedden uitproberen. Een ongenaakbaar gebergte, nauwelijks water, steil, diepe verdwijngaten, vorst. Martine en ik onderzochten de 2e helft van de tocht. Daarna reisprogramma indienen, een routebeschrijving maken, kaartjes inkleuren en een begeleidend boek schrijven over de geologie en flora en fauna. De reis werd opgenomen in het programma, als zware reis. Inmiddels afgezwakt tot een luxe wandelvakantie langs hotelletjes. Terecht!

Het jaar erop de eerste reisbegeleiding. De twee anderen hadden hun reis niet gedocumenteerd, dus dat werd zoeken en de tocht was nog pittiger dan ik al dacht. Een van mijn deelnemers, Nynke, knappe huisarts in Friesland, ze had nog goed geoefend met een maand lang met een rugzak vol met boeken zitten achter haar bureau, had direct op dag 1 een verzwikte enkel. In plaats van haar heensturen, had ik elke dag een alternatief programma en elke man wilde wel een dagje, of soms 2 met een nacht ertussen, met haar mee. De groepswinnaar trouwde niet lang daarop met haar.

Judith was nog wel Picos-maagd. Ze wilde er ooit heen, maar toen ze kaarten wilde kopen, verbood de kaartenverkoper haar deze onderneming, veel te gevaarlijk voor je, meisje!

Camino del norte

 

Via SNP hadden we een wandeltocht langs hotels geboekt. Deels langs de Camino de Santiago de Compostella (de katholieke bevolking doet zijn hoed af en wenst ons bij het langsgaan Buen Camino), deels via de GR-route, deels een fijne SNP-route (waar het asfalt ophoudt begint de reis) langs diverse natuurverschijnselen. Neem nu de bufones en inlandse stranden. Door oplossing van de kalksteen waren er diverse spleten en holtes in de ondergrond ontstaan, waarlangs het zeewater bij hoge golven en vloed zich heen bewoog. Het landschap zuchtte diep en spoot soms zeewater tot ver boven het maaiveld. Ook mooi te zien hoe de chulos zich bruinden aan het strand, ook al ligt het strand verzonken in de weilanden en werden zij door dagjesmensen vanuit hoogte aangestaard.

De zee bleef steeds aan de rechterhand liggen. Het was rustig weer, ook al regende het wel eens. In zee dreven rode pakketten zeewier, dit werd geoogst omwille van de agar agar. Andere economische inkomstenbron is natuurlijk vis, dat aan land werd gebracht in levendige vissershaventjes zoals Ribadesella en Llanes. Verder kwamen we de koeien tegen die zo heerlijk rustig in de wei stonden. Een heel genoeglijk landelijk gebied, verdacht groen.

Een aantal mensen uit dit gebied was in de 19e eeuw actief in de latijns-amerikaanse gebieden zoals Mexico en Cuba. Het geld dat met uitbuiting en roofbouw werd verzameld werd gestopt in rijke gebouwen met grote tuin met palmbomen. We sliepen in een van deze gebouwen dat werd gerund door een van nichtje van Don Thomas. Overal in het pand stonden koffers, typmachines en hingen verschoten foto’s van weleer. En het nichtje kookte erg lekkere tapas met zee-egel.

Prijsvraag 1: welke Spaanse filmlocatie bezoek ik in de foto 2e rij, links?

Picos de Europa – revisited

 

Meer dan 30 jaar later bezocht ik weer de Picos de Europa.   Pre-alpien: in de tijd dat in Nederland steenkool gevormd werd, werd hier een mooie witte kalksteen gevormd. De lagen liggen nu als dekbladen op elkaar, als majestueus gebergte. Vanuit verschillende invalswegen probeerden we steeds zo hoog mogelijk te komen, voordat we aan de dagelijkse wandeling begonnen. In de tussentijd was er een metro-verbinding gerealiseerd naar het voorheen meest onbereikbare dorpje van Spanje, Bulnes, dat scheelt ook.

Tijdens de wandelingen dreinen vaak liedjes door mijn hoofd. In dit geval onder andere Volver. Net als in de film verschijnt iemand ten tonele die al lang vervlogen is. In de film de overleden moeder van Penelope, in mijn situatie Martine en Rien, met wie ik hier samenliep. Ik voelde me nu een oude man. Vroeger wandelde ik over de toppen, nu bleef ik steeds 1000 meter lager. Pijn aan mijn knieën, minder energie. Verlangen naar vroeger.

De vochtige lucht uit de Atlantische Oceaan ontmoet bij de Picos de hoogte, natte boel. Op grotere hoogte ben je dan weer boven de wolken, of is het dagen lang dikke mist. Tip bij slecht weer: rij de berg uit en bezoek een mooie stad. Het werd Leon, met de eersteling van Antoni Gaudi, een levendig publiek in een niet te grote stad, hoofdstad van Asturië, de plek waar de taal voor het eerst in druk werd vastgelegd. Bij de gerenomeerde boekhandel vroeg ik naar de Kleine Prins in het Asturies, daar ontkende men het bestaan ervan, iets wat mij te vaak overkomt (ook zojuist voor het Occitaans): ik weet zeker dat een boek bestaat, maar de boekverkopers weten van niks, computer says no, also.

Op reis naar Leon kom je langs het stuwmeer van Riaño, destijds een dorp ontruimd door het leger; het dorp is als geestdodend modern dorp teruggebouwd aan de oevers van het meer (foto linksonder).

Altamira en Ribadesella

Oude meuk! In Lascaux was ik al eens geweest (in de replica), en eigenlijk in Altamira ook (replica in Madrid (er is er ook 1 in München)). Schilderijen van meer dan 20.000 jaar oud, Picasso zei al dat sindsdien de schilderkunst niet verder is geëvolueerd). In de echte grot mogen slechts 25 mensen per jaar wetenschap plegen, dus ik sloot me aan bij de rij bezoekers voor de nepgrot. Mooi hoor.

In Ribadesella zijn ook mooie grotten, met scrabeuse schilderingen van vrouwelijke geslachtsdelen. Dit kan toch echt niet meer deze tijd. Sluiten die boel, in deze preutse wereld.

Baskenland

Paar jaar geleden liep ik langs de Baskische en Cantabrische kust. Tientallen kilometers afzetting, keurig als een omgevallen boekenkast scheefgesteld maar verder zonder enige tektonische verstoring. Terwijl je de lagen langsloopt, zie je lifechanging events als de inslag van een meteoriet in Mexico aan het (per definitie) einde van het Krijt (het zwarte laagje op de middenfoto), het omklappen van de noord- en zuidpool, het (ojee) abrupt dalen van de zeespiegel (zie verdere toelichting).

Waar Baskenland erg goed in is, is lekker koken en eten. Er zijn best veel Michelinsterren vergeven, en de pinchos zijn vele malen creatiever dan de tapa’s uit het zuiden van Spanje. Waar de Basken ook goed in zijn is de scherpte. Misschien is het mijn perceptie, maar je hebt zo ruzie met je. En er is ook wijn, speciaal gericht op vis- en schaalgerechten; we verbleven tussen de wijnranken in een mooi familiehotel nabij Getaria (kregen wel ruzie met oma over haar parkeerplaats van haar canta’tje).

Perigord

Uitstuiteren in een wifi- en 3/4G-vrije wereld (ik heb nu definitief mijn plezier in automatisering en computers en smartphones verloren). De wereld bestond uit een 4-sterrencamping, afgeladen met 60+ Nederlanders, allen heel erg bruin. Ik was er veruit de jongste, los van enkele jonge scharrels/2e leghennen van oudere heren. Gelijktijdig waren aanwezig schoonzus en vrienden, dus dat werd gezellig wijn drinken, oesters eten, riant uit eten, fietsen en wandelen.

Prijsvraag 2: welke muziektitel wordt met foto rechtsonder uitgebeeld?